Wstęp   Zbigniew Józef Kraszewski Autor tekstu   Bohdan Szucki Redakcja   Piotr Szucki © 1998 Bohdan Szucki Wydawcy:   Firma Pietrosul s.c.   Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych Olsztyn-Warszawa 1998 ISBN 83-904418-1-0
	Warszawa, 21.10.1992
Ideały Narodowych Sił Zbrojnych ukazane Polsce przed 50 laty, opłacone walką, krwią, męczeństwem i upokorzeniami, niech od dziś zapisują świadectwa wierności i trwania. (wpis do księgi pamiątkowej Narodowych Sił Zbrojnych)
	Warszawa, 24.10.1992
Przybyliśmy, aby w katedrze polowej, przy tym ołtarzu, zaśpiewać dziękczynne Te Deum za 50 lat Narodowych Sił Zbrojnych. Oddać hołd, poprzez ofiarę mszy świętej, tym którzy trwają dzielnie na posterunku, i tym którzy trwają już na wiecznej warcie przed Panem. (...)         Dziękuję za te słowa modlitwy, słowa, które rozpoczynały wszystkie wasze spotkania. + gen. Sławoj Leszek Głódź, biskup polowy Wojska Polskiego na obchodach pięćdziesięciolecia NSZ

Warszawa, 13.10.1998

pracowanie pana Bohdana Szuckiego pod tytułem "Modlitwa żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych" jest bardzo cenną pozycją.
        Nie tylko przypomina nam tekst modlitwy przez wielu odmawianej, ale też przez wielu zapomnianej, lecz również podaje nam jej autora - księdza biskupa Henryka Strąkowskiego, biskupa pomocniczego lubelskiego.
        Modlitwa żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych rozpoczyna się od wezwania Boga Wszechmogącego, jako dawcy siły i mocy w walce o Polskę. Następnie jest wspominana krew braci naszych, pomordowanych przez hitlerowców i komunistów, a później wspominani są wysiedleni na Wschód i Zachód. Wiara w nieśmiertelność dusz i odkupieńczą moc cierpienia z Chrystusem podyktowała następne zdanie, w którym są wspominani nasi bohaterscy żołnierze polegli na całym świecie. W następnym fragmencie modlitwy odzywa się nasza tradycyjna polska pobożność do Matki Boskiej, jako Królowej Korony Polskiej, a w zakończeniu zawarte jest błaganie do Matki Boskiej Częstochowskiej i Matki Boskiej Ostrobramskiej widniejącej zawsze na polskich sztandarach z Białym Orłem.
        Ten fragment modlitwy nawiązuje wyraźnie do naszych ryngrafów rycerskich z Matką Boską Częstochowską, sztandarami polskimi i Orłem Białym z koroną na głowie. Takie ryngrafy nosili nasi polscy rycerze w czasie zwycięskich bitew, takie nosili żołnierze NSZ w czasie wojny i po wojnie. I za to byli tak bardzo znienawidzeni przez hitlerowców i przez komunistów.
        Gratuluję panu Bohdanowi Szuckiemu pięknego opracowania i wszystkim czytelnikom z całego serca błogosławię.

większości oddziałów partyzanckich NSZ, podczas porannego apelu po komendzie "Do modlitwy" odmawiano wspólnie głośno tę samą modlitwę. Jest rzeczą zrozumiałą, że - w konspiracyjnych warunkach komunikowania się - w dziesiątkach różnych oddziałów, w mniejszych czy większych ugrupowaniach rozrzuconych po całym kraju, mogły istnieć odmienne wersje tekstu, różniące się między sobą szczegółami.
        W zasadzie nie zachowały się pisemne przekazy tekstu modlitwy z okresu okupacji. Modlitwa przetrwała jednak w pamięci wielu żołnierzy. Po mszy świętej inaugurującej powołanie Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, odprawionej 25 marca 1990 roku w katedrze lubelskiej, odmówiono tę modlitwę w wersji używanej na Lubelszczyźnie i zapamiętanej przez autora tego opracowania. Obecnie, przy każdej stosownej uroczystości organizowanej przez Związek, wygłaszany jest tekst tej modlitwy. Ze względów historycznych, jak i dla praktycznych potrzeb Związku, zaistniała konieczność ujednolicenia i ustalenia tekstu, który byłby najbardziej zbliżony do oryginalnego i pozbawiony współczesnych i późniejszych zmian regionalnych.
        W moim posiadaniu znajduje się oryginalny egzemplarz konspiracyjnej gazetki "Polak" z 15 sierpnia 1940 r. (r. I, nr 1). "Polak" był tygodnikiem Stronnictwa Narodowego przeznaczonym zwłaszcza dla wsi (Leszek Żebrowski - Narodowe Siły Zbrojne. Dokumenty, struktury, personalia, str. 29, Burchard Edition, Warszawa 1994). Tekstem, który otwiera ten numer jest Modlitwa o Wielką Polskę.
        Tekst źródłowy, który przytaczam bez zmian w interpunkcji i układzie wierszy, przedstawia się następująco (numeracja wierszy pochodzi ode mnie):

stniejące przekazy modlitwy żołnierzy NSZ różnią się znacząco od Modlitwy o Wielką Polskę jedynie w wierszu (4), a mianowicie wymienianie państw, na terenie których polegli polscy żołnierze, zastępowano słowami - całego świata. Często w wierszu (1) zmieniano siły na siłę. W wierszu (2), w okresie okupacji sowieckiej w niektórych rejonach wyraz Czeki zastępowano przez NKWD i UB. Spotyka się również relacje, że w wierszu (4) słowo poległych zastępowane było przez rozsianych. Znane są wersje, w których w wierszu (6) zamiast błogosław używano pobłogosław. Natomiast powszechnie zmieniano w tym wierszu kolejność słów - pracy naszej na naszej pracy. Inne zarejestrowane zmiany to zastępowanie w wierszu (7) słowa zatrzepotały przez załopotały oraz Twym przez Twoim lub opuszczanie wyrazu Białym. Według relacji rotmistrza Tadeusza Lachowskiego "Nałęcza", który dowodził oddziałem NSZ w rejonie Lublin-południe już pod okupacją sowiecką, w jego zgrupowaniu obowiązywał tekst, w którym w wierszu (1) zamiast w walce o Polskę mówiono w walce o katolicką Polskę, a w wierszu (5) po słowie wielka dodawano jeszcze katolicka.
        Modlitwa o Wielką Polskę była regulaminową modlitwą również w niektórych oddziałach Narodowej Organizacji Wojskowej (Stanisław Puchalski - Partyzanci "Ojca Jana", str. 73, Stalowa Wola 1994). Przytoczony przez Puchalskiego tekst nie różni się w zasadzie od tekstu zapamiętanego przeze mnie. Puchalski zapewne też cytuje z pamięci. Różnice to: w wierszu (1) jest siłę zamiast siły, w wierszu (4) - naszych żołnierzy zamiast żołnierzy naszych, w wierszu (7) - brak słowa wkrótce, natomiast dodano po zatrzepotały słowo dumnie oraz Twym zamieniono na Twoim. Na pewno nie bez znaczenia jest fakt, że oddział "Ojca Jana" działał na terenie 1. Pułku Legii Nadwiślańskiej Ziemi Lubelskiej NSZ, a podczas niektórych operacji wchodził w jego skład.
        Interesujące jest porównanie tekstu modlitwy cytowanej przez Feliksa Konarskiego ("Ref-Rena", autora, między innymi, słynnych Czerwonych maków) w utworze Na święto Brygady Świętokrzyskiej (zbiór Wiersze sercem pisane, Chicago 1972). Konarski musiał zapoznać się z tekstem modlitwy już za granicą, zapewne od żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej. Być może od partyzantów pochodzących z Lubelszczyzny, z oddziału kapitana "Stepa" (Henryka Figuro-Podhorskiego).
        Jest to najbardziej wierny oryginałowi tekst drukowany. Naturalnie wiersz (4) ma brzmienie całego świata. W wierszu (6) naszej i naszemu zastąpiono przez naszej, naszemu, a w wierszu (7) Twym - przez Twoim.
        Po uwzględnieniu istniejących przekazów pisemnych i ustnych, ustalono zamieszczony poniżej tekst modlitwy i zalecono go do stosowania przez Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych.

eliks Konarski tak oto w poetyckiej formie komentuje treść modlitwy:

(...) W tych słowach tragicznej modlitwy
Streszcza się sens tragiczny upadków i wzlotów.
Sens poczynań i walki. Tu są wszystkie bitwy,
Wszystkie zrywy szaleńcze, drogi bez powrotów,
Wszystkie śmierci, przydrożne, samotne mogiły,
Niezagojone rany i krwawiące blizny...
Tu źródło niezniszczalnej niezmożonej siły,
Którym jedynym celem jest wolność Ojczyzny...!

to jest autorem Modlitwy o Wielką Polskę, która stała się później modlitwą Narodowych Sił Zbrojnych? Śp. rotmistrz Tadeusz Lachowski "Nałęcz" w rozmowach ze mną stwierdzał autorytatywnie, że autorem modlitwy jest ks. bp dr Henryk Strąkowski, ówczesny proboszcz parafii Turowiec koło Chełma, u którego często ukrywał się w latach 1940-1943. Ludwik Meresta w swojej publikacji Księża kapelani Narodowych Sił Zbrojnych na Lubelszczyźnie w latach 1939-1944 (wydawnictwo Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych Okręgu Lublin, Lublin 1994, str. 30) pisze: "Dla podziemia narodowego największym darem ze strony ks. dr. Strąkowskiego była jego autorstwa Modlitwa żołnierzy NSZ".
        W marcu 1998 r. otrzymałem od ks. Leona Kuśmierczyka (byłego żołnierza NSZ z czasów okupacji) list, którego fragmenty przytaczam:

(...) We wrześniu 1946 roku wstąpiłem do Lubelskiego Seminarium Duchownego. Na pierwszym roku studiów wśród wykładowców był również ks. dr Strąkowski, uczący nas języka greckiego. Dowiedziawszy się, że pochodzę z Janowa Lubelskiego zaczął już "w cztery oczy" wypytywać o podziemne środowisko na tym terenie. Widocznie "egzamin" z tego zagadnienia zdałem pomyślnie, bo jak później wielokrotnie to odczułem, uznany byłem za "swojego".
        Ks. profesor przyznał się do swych powiązań z NOW, NSZ. Pewnym miłym zaskoczeniem dla mnie było stwierdzenie ks. profesora, że to on w początkach wojny ułożył dla NOW specjalną modlitwę, odmawianą później w oddziałach partyzanckich NSZ. Przytoczył ją z pamięci. O ile sobie przypominam, wówczas odniosłem wrażenie, że z tą modlitwą gdzieś się zetknąłem.
        Podaję powyższe do wiadomości pana Prezesa, żeby ostatecznie usunąć wszelkie ewentualne wątpliwości dotyczące autorstwa naszej wojennej modlitwy. (...)

siądz Henryk Strąkowski urodził się 16 stycznia 1910 roku w Woli Uchańskiej w Lubelskiem. Maturę uzyskał w 1928 roku w gimnazjum im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie. Studiował w Wyższym Seminarium Duchownym w Lublinie. W roku 1933 otrzymał święcenia kapłańskie z rąk biskupa Mariana Fulmana, a w 1939 roku obronił pracę doktorską na wydziale teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W latach 1940-43 był proboszczem w parafii Turowiec koło Chełma. W roku 1958 został mianowany biskupem tytularnym Girby oraz sufraganem lubelskim. Zmarł 6 czerwca 1965 roku. Pochowany został w Lublinie na cmentarzu przy ulicy Lipowej. W czasie wojny był aktywnym duszpasterzem podziemia narodowego (NOW-NSZ). Umieszczenie tekstu jego autorstwa w pierwszym numerze pisma "Polak" świadczy o ścisłych kontaktach księdza Henryka Strąkowskiego z podziemiem narodowym od samego początku okupacji.

owyższe rozważania dotyczą tekstu modlitwy żołnierzy NSZ, najbardziej rozpowszechnionej i powszechnie uważanej za "regulaminową". W wielu oddziałach odmawiano oczywiście również i inne modlitwy. Na przykład na Lubelszczyźnie w oddziałach 1. Pułku Legii Nadwiślańskiej wieczorami zazwyczaj śpiewaliśmy Wszystkie nasze dzienne sprawy. W Brygadzie Świętokrzyskiej rozpowszechniona była modlitwa - utwór poetycki - zaczynająca się od słów "Królowo Korony Polskiej z twarzą pociętą szablami". Poniżej wydrukowany został cały jej tekst, bowiem szerzej znane są tylko dwie pierwsze zwrotki.
        Jerzy A. Treliński ("Wycior") z Rugby, dokonał w 1985 r. przekładu modlitwy na język angielski. Oto pierwsze słowa tego przekładu:

Queen of the polish kingdom,
Black Madonna
With your face cut by sabres...

okresie wojny młodzież zorganizowana w drużynach Harcerstwa Polskiego - Hufcach Polskich miała również swoją regulaminową modlitwę, którą odmawiano na zbiórkach. Upowszechniona, wkrótce stała się prywatną modlitwą codzienną nie tylko w kręgach związanych z harcerstwem. Tekst harcerskiej modlitwy Hufców Polskich zamieszczony został poniżej. W czasie Powstania Warszawskiego po słowach braciom naszym dodawano:

Tych, którzy polegli lub zmarli dla Ciebie i Polski
przyjm do Swej Chwały i usłysz ich prośby za nami.

Spis ilustracji